| 1 |
SHBG - Φυλοσυνδετική σφαιρίνη (Sex Hormon Binding Globulin)
|
|
Είναι μια γλυκοπρωτεϊνη που συνδέει τις ορμόνες του φύλου, την τεστοστερόνη και τα οιστρογόνα. Έτσι η βιοδιαθεσιμότητα των ορμονών περιορίζεται. Αν για παράδειγμα η τεστοστερόνη είναι στα φυσιολογικά όρια, αλλά η SHBG πολύ χαμηλή, τότε το διαθέσιμο τμήμα του ανδρογόνου είναι αυξημένο και υπάρχουν εκδηλώσεις υπερανδρογοναιμίας.
Η SHBG που παράγεται στο ήπαρ και συνδέει την testo κατα 80%. Οι DHEA , DHEA-S , Δ4-ΑΔΔ δεν συνδέονται από την SHBG. Τα ανδρογόνα μειώνουν την παραγωγή της SHBG στο ήπαρ ενώ τα οιστρογόνα και οι θυρεοειδικές ορμόνες την αυξάνουν. Έτσι σε γυναίκες με υπερτρίχωση η ολική testo μπορεί να είναι φυσιολογική.
|
| → |
φυσιολογικές τιμές → 20 - 100 nmol/lt |
| |
Σε PCOS → ελαττωμένη SHBG συνέπεια αυξημένων ανδρογόνων
Σε υπερ-PRL → ελαττωμένη SHBG ( άγνωστοι λόγοι )
|
|
 |
|
|
|
Δείκτης ελεύθερων ανδρογόνων |
|
Για να εκτιμηθεί το ποσό της βιοδιαθέσιμης τεστοστερόνης γίνεται ο υπολογισμός του δείκτη των ελεύθερων ανδρογόνων (free androgen index) που είναι το πηλίκον της διαίρεσης της ολικής τεστοστερόνης με την φυλοσυνδετική ορμόνη (SHBG) επί 10, 100 ή 1000, ανάλογα με τις μονάδες που γίνονται οι μετρήσεις. Δείκτης < 10 δεικνύει ότι η βιοδιαθεσιμότητα των ανδρογόνων είναι φυσιολογική. Δείκτης ≥ 10 δεικνύει ότι υπάρχει εκδήλωση υπερανδρογοναιμίας από την τεστοστερόνη, ακόμη και αν η μετρηθείσα τιμή είναι φυσιολογική. |
|
Η χρήση αντισυλληπτικού χαπιού δρά αυξητικά για την SHBG και έτσι έμμεσα καταπολεμά την βιοδιαθεσιμότητα της τεστοστερόνης. |
|
Για να υπολογίσετε τον δείκτη ελεύθερων ανδρογόνων σας, χρησιμοποιήστε τον παρακάτω υπολογιστή. |
|
για να ανοίξεις τον υπολογιστή πάτα εδώ |
|
|
| 2 |
Ολική τεστοστερόνη (Testosterone)
|
|
Είναι μια αναβολική στεροειδής ορμόνη του φύλου που στην γυναίκα παράγεται κατά το 50% από τις ωοθήκες και 50% από τα επινεφρίδια και αποτελεί το κύριο ανδρογόνο από τα 4 που προκαλεί εκδηλώσεις υπερανδρογοναιμίας όπως ανδρικής κατανομής υπερτρίχωση, ακμή, αραιομηνόρροια και σε σαφή υπερέκκριση μεγέθυνση της κλειτορίδας. |
| → |
φυσιολογικές τιμές → 20 - 80 ng/dl ή 0,2 -0,8 ng/ml |
| |
Eίναι αυξημένη στο 70% των γυναικών με ανωορρηξία & υπερτρίχωση
Τιμές < 2,0 ng/ml (200 ng/dl) ΔΕΝ χρειάζονται περαιτέρω διερεύνηση, αλλά μόνο θεραπεία.
→ ΑΝ testo ≥ 200 ng/dl (2,0 ng/ml) → Ψάξτε για όγκο ωοθήκης ή επινεφριδίων που παράγει τεστοστερόνη
(εδώ συνήθως υπάρχει ξαφνική έναρξη και επιδείνωση υπερτρίχωσης)
|
|
|
| 3 |
DHEA-S
|
|
Η θειική δεϋδρο-επι-ανδροστερόνη είναι ένα μεταβολικό παράγωγο της βιοσύνθεσης των ανδρογόνων που εκτελείται στα επινεφρίδια δια της ενζυμικής δράσης της σουλφοτρανσφεράσης. Η μεγάλη αύξηση της δεικνύει ξεκάθαρη επινεφριδιακή υπερπαραγωγή ανδρογόνων. |
| → |
φυσιολογικές τιμές → 0,7 - 4,7 μgr/ml ή 700 - 4700 ng/ml ή 70 - 470 μgr/dl
|
| |
H όψιμη υπερεπινεφριδιακή υπερπλασία (late onset adrenal hyperplasia)
συνήθως δεν σχετίζεται με αυξημένη DHEA-S .
H εκτίμηση και διαχωρισμός γίνεται με την μέτρηση της 17-OH-prog.
|
| |
→ H Υπέρ-PRL συχνά συνυπάρχει με αυξημένη DHEA-S & 17-κετοστεροειδή στα ούρα
→ Σε PCOS υπάρχει αύξηση της DHEA-S και είναι < 7,000 ng/ml
→ συνυπάρχει και υπερτρίχωση
→ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΗΘΕΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ
→ Εάν η 17-OH-prοg είναι φυσιολογική ΔΕΝ υπάρχει ανάγκη περεταίρω διερεύνησης.
|
| |
| |
DHEA-S < 7,000 ng/ml ΔΕΝ χρειάζεται παραπέρα διερεύνηση. |
| |
ΕΑΝ DHEA-S ≥ 7,000 ng/ml
→ ΤΟΤΕ ΚΑΝΤΕ dexamethasone supression test
|
| |
dexamethasone supression test :
→ dexamethasone tabs 0.5 mg ή β-methasone 0.5 mg
|
| |
Δόση 0.5 mg x 4 (2 mg) / day per Os για 5 μέρες
→THN 6η ημέρα κάνε μέτρηση της DHEA-S
→ ΑΝ υπάρχει ελάττωση της τιμής της → επινεφρίδιο = φυσιολογικό
πρόκειται για ΣΥΓΓΕΝΗ ΥΠΕΡΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑΚΗ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ
→ ΑΝ υπάρχει έλλειψη ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ της τιμής → ΟΓΚΟΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ
ΚΑΝΤΕ αξονική τομογραφία επινεφριδίων
|
| 4 |
17-OH-προγεστερόνη (17-ΟΗ-prog)
|
|
Η 17 ύδροξυ-προγεστερόνη είναι ένα μεταβολικό παράγωγο της βιοσύνθεσης των ανδρογόνων που εκτελείται στις ωοθήκες και στα επινεφρίδια. Προέρχεται ως μεταβολήτης της προγεστερόνης δια της ενζυμικής δράσης της 17-υδροξυλάσης. Η βασική πηγή παραγωγής της είναι τα επινεφρίδια και μικρή συμμετοχή έχει η ωοθήκη δια μέσου της προγεστερόνης από το ωχρό σωμάτιο. Είναι πάντα αυξημένη στο τρίτο τρίμηνο της κύησης από τα εμβρυϊκά επινεφρίδια. Η μεγάλη αύξηση της δεικνύει ξεκάθαρη επινεφριδιακή υπερπαραγωγή και υπερεπινεφριδιακή υπερπλασία. (πηγή)
|
| → |
φυσιολογικές τιμές → 0,1 - 1,2 ng/ml ή 10 - 120 ng/dl
|
| |
1 - 5 % των γυναικών με υπερτρίχωση πάσχουν από την όψιμη υπερεπινεφριδιακή υπερπλασία (LATE-ONSET ADRENAL HYPERPLASIA)
→ Tιμές > 800 ng/dl είναι διαγνωστικές για την έλλειψη 21-υδροξυλάσης
εδώ συνήθως η DHEA-S είναι φυσιολογική
→ Τιμές ≤ 300 ng/dl ΔΕΝ είναι ανάγκη να διερευνήσουμε τον ασθενή για
ενζυμική ανεπάρκεια των επινεφριδίων.
→ Τιμές > 300 ΕΙΝΑΙ ανάγκη για να κάνετε A.C.T.H. TEST
|
| |
ACTH stimulation test :
→ Στις 8 πμ κάντε λήψη για 17-ΟΗ-προγ.
→ KANΤE i.v. έγχυση 0.25 mg συνθετική ACTH ( Cortosyn amp - Organon )
→ Στη 1 ώρα μετά την iv έγχυση κάντε 2η λήψη 17-ΟΗ-προγ.
ΕΛΕΓΞΕ ΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΓΡΑΜΜΑ κατά New MI και συν. (πηγή)
|
| |
 |
